نیم نگاهی به نوع ایفای نقش زنان در انیمه ها، انیمیشن ها و فیلم های غربی

زنان در کنار مردان به ایفای نقش های مهم و حیاتی می پردازند. زن و مرد مکمل های یکدیگر در تمام فعالیت های مهم زندگی و جامعه اند. هیچکدام بردیگری برتری ندارد و هر دو دارای شأن و منزلت خاص خودشان هستند. اما به دلیل همین تفاوت جنسیتی نوع ایفای نقش زن و مرد متفاوت است. هر کدام وظایف خاص خود را دارند و باید نقش متفاوتی از یکدیگر ایفا کنند. حال نگاهی می اندازیم به نقش زنان در انیمه ها، انیمیشن ها و فیلم ها. آیا این آثار فرهنگی به خوبی به نقش زن و شان و منزلت او پرداخته و بها داده اند؟ یا اینکه جایگاه او را برای اهداف و جذب مخاطب پایمال کرده اند؟

بررسی نقش زنان در انیمه ها، انیمیشن ها و فیلم ها به چند دسته مجزا اما مرتبط با یکدیگر تقسیم بندی می شود. به برخی از این دسته ها می پردازیم تا متوجه اهداف این قبیل آثار فرهنگی در مورد زنان بشویم.

اندام

زنان در انیمه ها، انیمیشن ها و فیلم ها عمدتا دارای اندام ایده آل، لاغر و کشیده و کمری باریک هستند. در برخی از آثار انیمه و انیمیشن نیز برخی از اندام حساس بزرگتر نشان داده شده و یا بر برخی از نقاط بدن زن بیشتر تاکید می شود. این نوع اندام نه تنها الگوی نا مناسبی را برای زنان ارائه می دهد بلکه انتظار مردان را نیز بالا می برد.

پوشش

منظور از پوشش، دقیقا پوشش اسلامی نیست. با این حال یک حد متعارف از پوشش باید مد نظر گرفته شود. در خیلی از آثار فرهنگی نام برده شده، پوشش زنان بسیار تقلیل رفته و جلب توجه شدیدی می کند. جالب است که در این قبیل آثار مردان از پوشش کامل برخوردار اند ولی زنان نه. زیبایی های زن بسیار عیان و آشکار است. با اینکه برای حفظ منزلت و شأن زن این زیبایی باید پنهان بوده و از آن برای جذب مخاطب استفاده ابزاری نشود. البته پوشش صرفا به میزان پوشیده بودن بدن خلاصه نمیشود و نوع لباس هایی که پوشیده می شود نیز مهم است. گاهی اوقات استفاده از لباس های بدن نما یا لباس های خاص مجلسی خود بیشتر از لباس های باز و کم پوشش جلب توجه می کند.

زبان بدن

فقط بحث پوشش و نوع پوشش مطرح نیست. مثلا در برخی از آثار کره ای یا آثاری که به اواخر قرن 19 و اوایل قرن 20 می پردازند، پوشش به خوبی حفظ شده. اما نوع صحبت کردن، حرکات صورت، حرکات دست، راه رفتن و… همه و همه می تواند جنبه تحریک آمیز و اغوا کننده داشته باشد.

حیا

حجب و حیا یکی از ویژگی های ذاتی زن است. اما زنان در انیمه ها، انیمیشن ها و فیلم ها(مخصوصا در انیمه ها) این ویژگی ذاتی شان به شدت تقلیل رفته و کم رنگ شده است. در خیلی از آثار زنان شروع کننده و یا تشویق کننده به انجام یک سری اعمال خارج از چارچوب اند. در بسیاری از آثار زنان برای جذب مرد مورد نظر دست به اعمال قبیحی می زنند. گاهی اوقات هم با اینکه بی علاقگی یا حیا از خود نشان می دهند، در پشت پرده و پشت نقاب خود تمام این شرایط را مطابق میل خود به پیش می برند.

عشوه گری

بسیاری از زنان در انیمه ها، انیمیشن ها و فیلم ها صرفا با عشوه گری و گاهی اوقات با اعمال مبتذل سعی بر جذب کاراکتر مرد دارند. در این قبیل آثار کاراکتر مونث فقط ظاهر جذابی داشته و در عشوه گری استاد است. هیچ خاصیت دیگری ندارد جز زیبایی ظاهری. این نوع آثار الگویی نا مناسب را به زنان معرفی کرده. به زنان گفته می شود شما خود را زیبا کنید و اعمال فریبنده انجام دهید تا یک پرنس با اسب سفید برای نجات شما بیاید. زنان در طیف گسترده ای از انیمه ها، انیمیشن ها و فیلم ها به عنوان ابزار جنسی برای جذب مخاطب بیشتر استفاده می شوند. در انیمیشن های سابق دیزنی به وفور شاهد تلاش پرنسس ها برای جذب پرنس ها بودیم. ناگفته نماند گاهی اوقات نیز کاراکتر زن به جز عشوه گری از پس کار های زیاد دیگری هم بر می آید. در این قبیل آثار عشوه گری ابزار کار گارگردان برای جذب مخاطب بیشتر می شود.

جنگ و نبرد

در برخی از آثار اکشن و یا سیاسی، زنان نقشی فراتر از حقیقت خود ایفا می کنند. البته اینکه زنان در برخی شرایط نقش هایی اکشن و مبارزه ای ایفا کنند اشکالی ندارد. برای مثال در زمان جنگ هشت ساله ایران و رژیم بعث، یکی از زنان پرستار ایرانی به وسیله آر پی جی یکی از تانک های دشمن را زمین گیر کرد. اما اینکه زنان به طور دائم به این گونه اقدامات بپردازند اشتباه است. در برخی آثار زنان حتی از مردان بیشتر نقش مبارزه ایفا می کنند و یا نقش فرماندهی یک یا چند سیستم بر عهده زن است. گاهی اوقات حتی مشاهده می شود که در یک گروه شبه نظامی تعداد زنان از مردان پیشی می گیرد. پوشیدن کفش پاشنه بلند برای حفظ جذابیت ظاهری زنان در انیمه ها، انیمشن ها و فیلم ها آن هم هنگام مبارزه و جنگ از نکات غیر منطقی و روی اعصاب است.

عاشق مطلق

در برخی آثار ما شاهد لیلی بدون مجنون هستیم. یعنی زن به شدت دلباخته مردی شده اما مرد معشوق هیچ ارزشی برای زن قائل نیست. زن هرگونه فداکاری برای مرد می کند، زن به دستورات مرد تمام و کمال عمل می کند و زن بدون مرد هیچ نیست. هیچ. با اینکه قدرت کافی برای روی پا ایستادن را دارد همیشه قدرت های درونی خود را به واسطه وجود مرد معشوق می داند. آنها گمان می کنند باید هر کاری برای راضی نگه داشتن مرد معشوق انجام داد. جالب اینجاست که اکثر اوقات مرد معشوق هیچ ارزشی برای زن عاشق قائل نیست و از این احساسات او به نفع خودش استفاده می کند. این قبیل احساسات و اعمال معمولا از نوع خاصی اختلالات شخصیتی، عاطفی و یا روانی سرچشمه می گیرند. اما اینکه فقط زنان دچار این قبیل اختلالات می شوند کمی عجیب است.

ضعیف ترین موجود

در بخشی از آثار انیمه، انیمیشن و فیلم ها، زنان صرفا موجوداتی هستند که باید توسط یک مرد یا از سر دلسوزی و یا از سر عاشقی نجات داده شوند. به خاطر بی دست و پایی و یا حماقت آنها شرایطی غیر مطلوب و خطرناک برای نقش اصلی مرد ایجاد می شود. حالا مرد باید کلی فداکاری کرده و زن را از خطری قابل پیشگیری نجات دهد. این بسیار اعصاب خورد کن و منزجر کننده است. البته در برخی آثار نیز این عملیات نجات نوعی دام است که در آن باز هم از زن استفاده ابزاری شده است.

فمنیسم

اندیشه های فمنیسمی، اندیشه و تفکری است که به اسم آزادی و پیشرفت زن، در اصل به ترویج بی بند و باری و آزادی های کاذب می پردازد. این اندیشه ها به شدت از سوی غرب حمایت می شود. همین که غرب از چیزی حمایت کند قضیه بو دار است. از آن سو که اکثر آثار انیمیشن و فیلم توسط غرب تولید می شوند و کشور ژاپن که عمده آثار انیمه را تولید می کند، خود به شدت تحت تاثیر فرهنگ غربی قرار گرفته، تولید آثار با اندایشه های فمنیستی دور از انتظار نیست. گاهی اوقات به اشتباه برداشت می شود که اگر یک زن بتواند از خود محافظت کند یا روی پای خویش بایستد، ترویج اعتقادات فمنیسمی است. با اینکه اندیشه ای فمنیسمی بسیار گسترده تر و مخرب تر اند. شبه استقلال یک زن اصلا در فمنیسم مطرح نیست. فقط یک زرق و برق است برای جذب زنان. با شعار برابری زن و مرد و استقلال زنان وارد می شوند و خود را موجه جلوه می دهند. اما در نهایت سعی در اجرای اهداف اصلی خود می کند. اهدافی از قبیل توقف فرزند آوری، توقف ازدواج و تشویق به روابط نامشروع، عادی کردن و قانونی کردن سقط جنین، برقراری رابطه زن با زن، حذف تعهد زن به خانواده و… . اگر عنصر مادر در خانواده ها بدین شکل نابود شود، فاتحه آن جامعه و فرهنگ خوانده است. زیرا مهم ترین عنصر خانواده مادر و مهم ترین عنصر هر جامعه خانواده است. مادر دلسوز، دغدغه مند و فهمیده به فرزندان خود آزادی، پویا بودن و فکر کردن را می آموزد. هر وقت خواستید یک جامعه را نابود کنید، فقط کافی است مادر را هدف بگیرید.

شغل

کار کردن برای زنان عملی ناپسند و قبیح نیست. اما اینکه با وجود وظایف متفاوت زن از مرد، زنان پا به پای مردان کار کنند و بخش قابل توجه هزینه های خانه را پرداخت کنند، ظلم در حق زن است. حال این ظلم به زنان در انیمه ها، انیمیشن ها و فیلم ها نه تنها گوش زد نمی شود بلکه تبلیغ هم می شود. جالب اینجا است که زنان برای برخی شغل ها حکم بیلبورد را ایفا می کنند. گاهی هم مجبور اند در محل کار خود لباس هایی را بپوشند که در شان زن نیست. همین یکی دلایل تعرض به زنان است. اگر این استفاده ابزاری از وجود زن و اجحاف حق آنان نیست پس چیست؟

مادرانه

یکی از مهم ترین نقش زن در زندگی، فرزند آوری و تربیت فرزند است. بهتر بگویم زیبا ترین نقشی که یک زن می تواند ایفا کند نقش مادری است. شاید در برخی آثار شاهد این نقش به خوبی هستیم، اما در برخی دیگر از آثار که روز به روز افزایش می یابند یا زنان قصد بچه دار شدن ندارند و یا نقش مادر را به اشتباه ایفا می کنند(یا دلسوزی و مهربانی بیش از حدی دارند و یا بدترین مخلوقات روی هستی اند). به باقی نکات در مورد مادر بالاتر اشاره کردیم.

همسرانه

تشویق به شروع رابطه با مردان به شدت در آثار نام برده به چشم می خورد. با این حال تشویق به ازدواج و تشکیل خانواده دیده نمی شود. بعضی عشق ها، عشق هایی موقتی و گسستنی اند و برخی دیگر در حد دوست بودن. روابط بین زن و مرد در حد خوش گذرانی و عیاشی خلاصه می شود. زندگی در کنار یکدیگر به عنوان خانواده بسیار کم رنگ است. حتی در جامعه کنونی غربی هم گرایش بیشتر مردم مخصوصا زنان به سمت تشکیل خانواده، ازدواج و عشقی دائمی است. اگر باور ندارید  مستند انقلاب جنسی 3 را تا انتها تماشا کنید. منکر وجود همسرانی عالی و نمونه در برخی از آثار نیستیم. با این حال نمی توان منکر کم رنگ شدن نقش همسر خوب برای زنان در انیمه ها، انیمیشن ها و فیلم ها شد.

این موضوعات و نکات بالا مخصوصا بر روی کاراکتر هایی که نقش های اصلی و پررنگ را ایفا می کنند بیشتر دیده می شود.

این نکته هم قابل ذکر است که پرداختن به برخی از نکات بالا می تواند حتی برای مخاطب مفید باشند. اما اینگونه افراطی پرداختن به نکات بالا آن هم به تعداد زیاد نه تنها برای مخاطب مفید نیست، بلکه باعث خدشه دار شدن و سقوط جایگاه زن در ناخودآگاه مخاطب می شود.

بخش قابل توجهی از دسته ها و نکات بالا صرفا برای جذب مخاطب اتفاق می افتد. یعنی جایگاه والای زن فقط برای جذب مخاطب پای مال می شود. با اینکه غرب خود را حامی زنان و آزادی آنها نشان می دهد. اما اثبات کرده که تمام این حرف ها دروغی بیش نبوده و هدف فقط کسب درآمد و طرفدار است.